Πώς συστήνουμε σε ένα παιδί την έννοια της αναπηρίας;
Την προηγούμενη εβδομάδα το ημερολόγιο σήμανε 3 Δεκεμβρίου, μία μέρα αφιερωμένη στην αναπηρία και σε ανθρώπους άρρητα συνδεδεμένους μαζί της. Η μέρα αυτή λειτουργεί για όλους μας ως φωτεινός σηματοδότης υπενθυμίζοντας μας τη σημαντικότητα αρετών όπως η αποδοχή και ο σεβασμός στην διαφορετικότητα. Αμφότερες αποτελούν τους σπόρους μίας καλλιεργημένης προσωπικότητας, και τα κομμάτια στο παζλ των ανθρωπιστικών αξιών. Στην κατάκτηση τους βασικός φαίνεται ο ρόλος των γονιών, καθώς η οικογένεια αποτελεί το πρώτο “σχολείο” της ζωής μας. Οι στάσεις και οι απόψεις στο πλαίσιο αυτό, αποτελούν τροφή για το παιδικό μυαλό που απορροφά ως σφουγγάρι κάθε ερέθισμα. Σε μία κοινωνία λοιπόν, που η ημιμάθεια, τα έντονα βλέμματα, οι ψίθυροι, καθώς και οι αστεϊσμοί σε βάρος άλλων κυριαρχούν οι απαντήσεις σε ερωτήσεις, όπως: “Γιατί αυτό το παιδί δεν είναι σαν εμένα;” είναι καθοριστικές.
Τα σχολικά χρόνια θα παρουσιαστούν πιθανώς, ως η αφορμή αυτής της νέας γνωριμίας εξιτάροντας την περιέργεια των παιδιών και δημιουργώντας ένα κύμα αποριών προς τους γονείς. Πώς πρέπει λοιπόν, να χειριστεί η οικογένεια τα πλείστα ερωτηματικά που προκύπτουν;
1. Τα παιδιά ρωτούν : Aνταποκριθείτε στις απορίες τους
Σε έναν περίπατο με το παιδί σας, αντιλαμβάνεστε το έντονο βλέμμα του προς τον περαστικό που διασχίζει το δρόμο με την βοήθεια αναπηρικού αμαξίδιου. Η στιγμή αυτή, απαιτεί τη δική σας παρέμβαση κερδίζοντας το προβάδισμα από μια αδιάκριτη αντίδραση που θα προκαλούσε αμηχανία. Αυτό, που μπορείτε να κάνετε είναι να χρησιμοποιήσετε το γεγονός αυτό ως αντικείμενο συζήτησης. Για παράδειγμα, μπορείτε να αρχίσετε, λέγοντάς του: “Παρατήρησα, πως σου τράβηξε την προσοχή ο κύριος με το καροτσάκι. Κινείται με αυτό, γιατί δυσκολεύεται να περπατήσει, φαντάζομαι λόγω κάποιου ατυχήματος. Αυτό τον βοηθά να κάνει βόλτες σαν τις δικές μας.”. Στην συνέχεια, κάντε ερωτήσεις ζητώντας την άποψή του και εξηγείστε κάθε πιθανή απορία που τριβελίζει την σκέψη του. Έτσι, δίνεται στο παιδί το περιθώριο ενσωμάτωσης και κατανόησης των καινούργιων πληροφοριών.
Από την άλλη πλευρά, τα μικρά παιδιά πολλές φορές δεν αρκούνται στα βλέμματα, αλλά ρωτούν επίμονα αναζητώντας απαντήσεις. Οι ερωτήσεις ποικίλουν, ενώ κάθε φορά το περιεχόμενό τους διαφέρει ανάλογα με τον λόγο που πυροδότησε το ενδιαφέρον τους. “Γιατί δεν πάει στο σχολείο μας”, “Γιατί το έπαθε αυτό;”, ” Γιατί συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο;” είναι μερικά από τα ερωτήματα τους. Σε όλα αυτά τα “γιατί;” υπάρχουν άπειρες διαθέσιμες απαντήσεις, ωστόσο αν δεν γνωρίζετε την σωστή κανείς δεν θα σας παρεξηγήσει.
Είναι προτιμότερο να φανείτε αγνώμονες απαντώντας: “Δεν το γνωρίζω αυτό. Θα ψάξω και όταν βρω την σωστή απάντηση, σου υπόσχομαι να στην πω”. Με τον τρόπο αυτό, δεν πέφτετε στα μάτια των παιδιών σας, αλλά αποφεύγετε να μεταφέρετε λάθος πληροφορίες που μπορούν διαιωνίσουν προκαταλήψεις.
2. Τα παιδιά ακούν τα πάντα: Προσέξτε τον τρόπο έκφρασης σας
Ο τρόπος που μιλούν οι γονείς στα παιδιά έχει μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη της προσωπικότητας τους. Γι’ αυτό το λόγο, είναι σημαντικό να φιλτράρετε τις σκέψεις σας πριν εκφραστείτε, ιδιαίτερα για λεπτά ζητήματα.
2. Τα παιδιά ακούν τα πάντα: Προσέξτε τον τρόπο έκφρασης σας
Ο τρόπος που μιλούν οι γονείς στα παιδιά έχει μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη της προσωπικότητας τους. Γι’ αυτό το λόγο, είναι σημαντικό να φιλτράρετε τις σκέψεις σας πριν εκφραστείτε, ιδιαίτερα για λεπτά ζητήματα.
Περιγράφοντας, ένα άτομο με αναπηρία είναι καλό να αποφεύγετε χαρακτηρισμούς που δεν αντιπροσωπεύονται από πολιτική ορθότητα. Αναφορές, όπως “καθυστερημένος”, “άτομο με ειδικές ανάγκες”, “σακάτης”, “μογγολάκι” είναι ξεπερασμένες μειώνοντας και προσβάλλοντας την υπόσταση των ανθρώπων αυτών.
Εξίσου σημαντική φαίνεται η σειρά των λέξεων σχετικών με την κατάσταση υγείας ενός ατόμου. Συγκεκριμένα, υπάρχει διαφορά μεταξύ “παιδί με νοητική υστέρηση” και “νοητικά καθυστερημένο παιδί”, αποδεικνύοντας πως η κακή χρήση λέξεων είναι ικανή να δημιουργήσει σύγχυση. Ακόμα, φραστικές διακρίσεις μεταξύ “φυσιολογικών” και “μη φυσιολογικών” παιδιών με αποκλειστικό γνώμονα την πορεία ανάπτυξης είναι κατακριτέες. Κάτι τέτοιο, υπογραμμίζει τις αδυναμίες τους, ακυρώνει τις ικανότητές τους και οδηγεί σε κοινωνική περιθωριοποίηση.
3. Διαφορετικοί ή μήπως ίδιοι: Τονίστε τα κοινά σημεία τους
Το στοιχείο της αναπηρίας καταλαμβάνει μεγάλο μερίδιο της ζωής ενός ανθρώπου, ωστόσο δεν είναι τόσο ισχυρή, ώστε να ακυρώνει τους κοινωνικούς του ρόλους. Ένα παιδί με αναπηρία, δεν διαφέρει από ένα άλλο παιδί της ηλικίας του. Για τον περίγυρο του εξακολουθεί να είναι ο γιός ή η κόρη, ο αδερφός ή η αδερφή, ο γείτονας, ο συμμαθητής ή η συντροφιά για το παιχνίδι.
Ως γονείς καλείστε να επισημάνετε τα συγκλίνοντα σημεία μεταξύ των παιδιών, όπως η ηλικία ή τα κοινά ενδιαφέροντα. Αν λοιπόν, κατορθώσουμε να υπερτερήσουν οι ομοιότητες αντί των διαφορών τους, ζητήματα όπως ο σχολικός εκφοβισμός θα μοιάζουν παρελθόν.
4. Όχι στον σχολικό εκφοβισμός: Αποτρέψτε πειρακτικά σχόλια ή αστεία
Μιας που αναφερθήκαμε στον σχολικό εκφοβισμό, έρευνες έχουν δείξει πως μεγάλο ποσοστό θυμάτων του είναι άτομα με αναπηρία. Η αδυναμία τους συχνά τους καθιστά εύκολο στόχο με τις πιθανότητες εκφοβισμού και κακοποίησης να είναι ιδιαίτερα αυξημένες.
Χρέος σας ως γονείς είναι να εμφυσήσετε τον σεβασμό στα παιδία σας αποτελώντας γι’ αυτά ένα υγιές πρότυπο. Καταστήστε σαφές, πως οι πράξεις και τα λόγια μας έχουν μεγάλη βαρύτητα και πως πληγώνοντας τους άλλους δεν γινόμαστε οι ίδιοι ισχυρότεροι. Καλό θα ήταν επίσης, σε περιπτώσεις που πέφτουν στην αντίληψή σας προσβολές και υποτιμητικά σχόλια σε βάρος άλλων παιδιών να παρεμβαίνετε συμβουλευτικά. Εξηγείστε, πως αν κάποιος λόγου χάριν έχει βραδύτερους ρυθμούς δεν είναι “χαζός” ή “αργόστροφος” παροτρύνοντας την σύναψη μίας νέας φιλίας ή την παροχή υποστήριξης εκεί που δύναται να προσφερθεί.
5. Ένας φίλος λιγάκι αλλιώτικος: Παροτρύνετε την δημιουργία νέας φιλίας
Ενθαρρύνετε τα να πάρουν πρωτοβουλία κάνοντας νέους φίλους και ανακαλύπτοντας ένα νέο κόσμο στο παιχνίδι. Τι κι αν ένα παιδί δεν περπατά, υπάρχει η λύση των επιτραπέζιων, τι κι αν δεν μιλά, μπορούν να παίξουν κυνηγητό κ.ο.κ. Μία τέτοια εμπειρία δεν μπορεί παρά να συντελέσει στην ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, της συνεργασία και της αποδοχής. Άλλωστε, υπάρχει καλύτερη ιδέα για μια επιτυχή ένταξη από αυτή του παιχνιδιού;
Ταυτόχρονα, να είστε ανοιχτοί σε έναν τρόπο εκπαίδευσης που απευθύνετε σε όλους. Τα περισσότερα δημοτικά σχολεία συμπεριλαμβάνουν στην μαθητική τους κοινότητα παιδιά με αναπηρίες στην προσπάθεια της ομαλής αφομοίωσης τους. Αν λοιπόν, το παιδί σας έχει την τύχη να μαθητεύει σε μία τέτοια τάξη οι δισταγμοί και οι ανησυχίες για την εξέλιξη της διδασκαλίας είναι περιττές.
3. Διαφορετικοί ή μήπως ίδιοι: Τονίστε τα κοινά σημεία τους
Το στοιχείο της αναπηρίας καταλαμβάνει μεγάλο μερίδιο της ζωής ενός ανθρώπου, ωστόσο δεν είναι τόσο ισχυρή, ώστε να ακυρώνει τους κοινωνικούς του ρόλους. Ένα παιδί με αναπηρία, δεν διαφέρει από ένα άλλο παιδί της ηλικίας του. Για τον περίγυρο του εξακολουθεί να είναι ο γιός ή η κόρη, ο αδερφός ή η αδερφή, ο γείτονας, ο συμμαθητής ή η συντροφιά για το παιχνίδι.
Ως γονείς καλείστε να επισημάνετε τα συγκλίνοντα σημεία μεταξύ των παιδιών, όπως η ηλικία ή τα κοινά ενδιαφέροντα. Αν λοιπόν, κατορθώσουμε να υπερτερήσουν οι ομοιότητες αντί των διαφορών τους, ζητήματα όπως ο σχολικός εκφοβισμός θα μοιάζουν παρελθόν.
4. Όχι στον σχολικό εκφοβισμός: Αποτρέψτε πειρακτικά σχόλια ή αστεία
Μιας που αναφερθήκαμε στον σχολικό εκφοβισμό, έρευνες έχουν δείξει πως μεγάλο ποσοστό θυμάτων του είναι άτομα με αναπηρία. Η αδυναμία τους συχνά τους καθιστά εύκολο στόχο με τις πιθανότητες εκφοβισμού και κακοποίησης να είναι ιδιαίτερα αυξημένες.
Χρέος σας ως γονείς είναι να εμφυσήσετε τον σεβασμό στα παιδία σας αποτελώντας γι’ αυτά ένα υγιές πρότυπο. Καταστήστε σαφές, πως οι πράξεις και τα λόγια μας έχουν μεγάλη βαρύτητα και πως πληγώνοντας τους άλλους δεν γινόμαστε οι ίδιοι ισχυρότεροι. Καλό θα ήταν επίσης, σε περιπτώσεις που πέφτουν στην αντίληψή σας προσβολές και υποτιμητικά σχόλια σε βάρος άλλων παιδιών να παρεμβαίνετε συμβουλευτικά. Εξηγείστε, πως αν κάποιος λόγου χάριν έχει βραδύτερους ρυθμούς δεν είναι “χαζός” ή “αργόστροφος” παροτρύνοντας την σύναψη μίας νέας φιλίας ή την παροχή υποστήριξης εκεί που δύναται να προσφερθεί.
5. Ένας φίλος λιγάκι αλλιώτικος: Παροτρύνετε την δημιουργία νέας φιλίας
Ενθαρρύνετε τα να πάρουν πρωτοβουλία κάνοντας νέους φίλους και ανακαλύπτοντας ένα νέο κόσμο στο παιχνίδι. Τι κι αν ένα παιδί δεν περπατά, υπάρχει η λύση των επιτραπέζιων, τι κι αν δεν μιλά, μπορούν να παίξουν κυνηγητό κ.ο.κ. Μία τέτοια εμπειρία δεν μπορεί παρά να συντελέσει στην ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, της συνεργασία και της αποδοχής. Άλλωστε, υπάρχει καλύτερη ιδέα για μια επιτυχή ένταξη από αυτή του παιχνιδιού;
Ταυτόχρονα, να είστε ανοιχτοί σε έναν τρόπο εκπαίδευσης που απευθύνετε σε όλους. Τα περισσότερα δημοτικά σχολεία συμπεριλαμβάνουν στην μαθητική τους κοινότητα παιδιά με αναπηρίες στην προσπάθεια της ομαλής αφομοίωσης τους. Αν λοιπόν, το παιδί σας έχει την τύχη να μαθητεύει σε μία τέτοια τάξη οι δισταγμοί και οι ανησυχίες για την εξέλιξη της διδασκαλίας είναι περιττές.
Μια ανάλογη κίνηση συνοδεύεται από την παρουσία κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού για την διευκόλυνση της διαδικασίας. Αφού λοιπόν, τα πρακτικά ζητήματα καθίστανται επιλύσισμα, σε εσάς μένει να ενισχύσετε την ώριμη και δοτική πλευρά του παιδιού σας. Ωθήστε το να συμπεριφέρεται με καλοσύνη, ευγένεια, υπομονή και προθυμία. Βοηθώντας επομένως, τον συμμαθητή του με το αναπηρικό καροτσάκι ή εξηγώντας μια άσκηση στο παιδί που αργεί να διαβάσει, ίσως κερδίσει έναν νέο πολύτιμο φίλο και αυτό αν μη τι άλλο αποτελεί από μόνο του ένα γερό κίνητρο.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σ’ αυτό το άρθρο:
www.amea-care.gr
mothersnc.com
themighty.com
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σ’ αυτό το άρθρο:
www.amea-care.gr
mothersnc.com
themighty.com
