Μιχάλης Αγραφιώτης: «Το ντοκιμαντέρ για τους Βαβέλ είναι η ιστορία πίσω από τη ματαίωση ενός ονείρου»
Vavel the band: Το νέο Ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη για τη θρυλική Χέβι Μέταλ Μπαντα από την Καλαμαριά των 80s, στο 26ο ΔΦΝΘ
Ένα παγωμένο χειμωνιάτικο πρωινό του 88', στο σιδηροδρομικό σταθμό του Neuss, έξω από το Ντίσελντορφ της Δυτικής Γερμανίας, 5 ξεμαλλιασμένοι εικοσάρηδες καλούνται μπροστά από ένα γκισέ έκδοσης εισιτηρίων να πάρουν μια μεγάλη απόφαση: να δώσουν τα τελευταία τους χρήματα για το τελευταίο τρένο για το Βερολίνο με σκοπό να ζήσουν το όνειρο τους ή να πληρώσουν τα ναύλα της επιστροφής στην Ελλάδα. Επιλέγουν το δεύτερο.
Τέσσερις σχεδόν δεκαετίες μετά, τα μέλη των Vavel, του άλλοτε θρυλικού heavy metal συγκροτήματος από την Καλαμαριά, βρίσκονται ξανά μπροστά από τον ίδιο γκισέ των γερμανικών σιδηροδρόμων, αναπολώντας και εξιστορώντας στην κάμερα του Καλαμαριώτη σκηνοθέτη Μιχάλης Αγραφιώτη τη ζωή τους, μετά από εκείνη τη σημαδιακή χειμωνιάτικη μέρα. Σε όλο το ταξίδι που ξανακάνουν από την Ελλάδα στη Γερμανία, μιλούν για την πορεία που θα είχαν σήμερα, αν η απόφαση τους τότε, ήταν διαφορετική.
Το ντοκιμαντέρ «Vavel the Band» κάνει πρεμιέρα στο Μακεδονικόν την Παρασκευή, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Είναι μια συμπαραγωγή της ΕΡΤ με τη Multimotion και πραγματεύεται την ιστορία του θρυλικού πενταμελούς χέβι μέταλ συγκροτήματος από την Καλαμαριά, το οποίο τη δεκαετία του 1980, μεγαλουργούσε στην ελληνική μουσική σκηνή. Το ντοκιμαντέρ προβλέπεται σε λίγους μήνες να εισέλθει στη streaming πλατφόρμα του ΕΡΤflix για δωρεάν παρακολούθηση στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
«Οι Βαβέλ είναι ένα από τα πρώτα συγκροτήματα χέβι μέταλ στην Ελλάδα που έβγαλαν δίσκο. Ένα συγκρότημα το οποίο για τα δεδομένα της εποχής όχι μόνο ήταν πολύ δημοφιλές, αλλά φαινόταν ότι είναι για μεγάλα πράγματα», υποστηρίζει ο Μιχάλης Αγραφιώτης στο kalamaria24.gr.
Ο Μιχάλης ήρθε στην Καλαμαριά με την οικογένειά του το 1981. «Γέννημα» Θεσσαλονικιός και «θρέμμα» Καλαμαριώτης, είναι σκηνοθέτης και εκπαιδευτικός.
Σπούδασε στην Ακαδημία κινηματογράφου της Σόφιας τη δεκαετία του 1990 και κυκλοφόρησε το πρώτο του ντοκιμαντέρ αναφορικά με τα Κορέστεια της Καστοριάς (Κορέστεια: Τα αρχοντικά της Λάσπης), μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα. Καθ’ όλη την πορεία του έχει δημιουργήσει διάφορες ταινίες – ντοκιμαντέρ όπως για παράδειγμα το «Τα ρόδα τα τριαντάφυλλα» για το μπλόκο της Καλαμαριάς. Σήμερα διδάσκει σκηνοθεσία στο Καλλιτεχνικό Σχολείο Θεσσαλονίκης «Δημήτρης Χορν».
Ο σκηνοθέτης συζήτησε με το δημοσιογράφο Γιάννη Γκουμάκη για το νέο του εγχείρημα, την ιστορία του συγκροτήματος, το παρελθόν της μουσικής στη Θεσσαλονίκη και τους καλλιτέχνες που έχει βγάλει και συνεχίζει να παράγει η Καλαμαριά.
Τι σας οδήγησε να κάνετε ένα ντοκιμαντέρ για τους Βαβέλ; γιατί για εκείνους και όχι για κάποιο άλλο συγκρότημα της εποχής;
Γενικά η Θεσσαλονίκη ευρύτερα είχε και έχει μουσική κουλτούρα και φαίνεται ότι οι καλλιτέχνες της δημιουργούν mainstream κουλτούρα. Οι Θεσσαλονικείς δεν κάνουν εμπορική τέχνη με τον τρόπο που κάνουν οι Αθηναίοι.
Εκείνη την εποχή ο κόσμος άκουγε πολύ πανκ, μέταλ, ροκ. Μάλιστα χωριζόμασταν ανάμεσα σε μεταλάδες και πανκς. Τότε λοιπόν ήταν οι Βαβέλ από τη Θεσσαλονίκη και οι Spitfire από την Αθήνα τα συγκροτήματα που ακούγονταν περισσότερο αναφορικά με το μέταλ.
Για τους Spitfire πριν από μερικά χρόνια έγινε ένα ντοκιμαντέρ. Αυτό αν θέλεις ήταν και μια πρώτη ιδέα που γεννήθηκε στο μυαλό μου: οι Αθηναίοι έκαναν ντοκιμαντέρ για τους δικούς τους εμείς για τους δικούς μας δεν θα κάνουμε ένα; Αυτή ήταν η πρώτη σπίθα.
Το επόμενο βήμα ήταν να προσεγγίσω τον Παύλο Γαβριηλίδη, τον πρώην τραγουδιστή και frontman των Βαβέλ. Του είπα αν ποτέ οι Βαβέλ γίνουν ντοκιμαντέρ, θέλω να το σκηνοθετήσω εγώ. Έτσι μέσα σε τέσσερα δύσκολα χρόνια κι εν μέσω COVID και lockdown κάναμε τα γυρίσματα.
Τι οδήγησε 5 άτομα από την Καλαμαριά να φτιάξουν ένα συγκρότημα heavy metal;
«Όλα τα παιδιά - μέλη των Βαβέλ ήταν ακροατές και φανατικοί αυτού του είδους μουσικής. Θέλανε να ζήσουν όπως ζούσαν τα είδωλα τους. Να γίνουν ροκ σταρ. Και για βιοποριστικούς λόγους δηλαδή.
Ήταν μια παρέα και το ενδιαφέρον είναι πως από την αρχή τους στοχεύουν να κάνουν μεγάλη καριέρα. Διεθνή καριέρα μάλιστα. Και είχαν αυτό που χρειάζεται. Δεν είχαν όμως τις ευκαιρίες στην Ελλάδα. Ενώ το συγκρότημα γνωρίζει επιτυχία στην Ελλάδα, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη, το 1988 αποφασίζουν να φύγουν στη Γερμανία να κυνηγήσουν το όνειρο τους για να κάνουν διεθνή καριέρα.
Εκεί συναντούν πολλά εμπόδια, οι δισκογραφικές δε δείχνουν το ενδιαφέρον το οποίο θα περίμεναν. Είναι μια εποχή που το χέβι μέταλ γνωρίζει τεράστια άνθιση παγκοσμίως, υπάρχουν πάρα πολλά τέτοια συγκροτήματα που πηγαίνουν στη Γερμανία ή στην Αγγλία με στόχο ένα καλό συμβόλαιο με δισκογραφική, μιας και αυτές είναι οι δυο χώρες που προσφέρουν ευκαιρίες και έχουν μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες που προωθούν αυτή τη μουσική.
Ένα μήνα στη Γερμανία λοιπόν, έλαβαν μια καλή απάντηση από μια δισκογραφική από το Βερολίνο. Οι δικοί μας φιλοξενούνταν στην αδερφή του τραγουδιστή στο Ντίσελντορφ. Έπρεπε λοιπόν να πάρουν το τρένο από το Ντίσελντορφ να μεταβούν στο Βερολίνο.
Πηγαίνουν στο σταθμό να πάρουν εισιτήρια κι εκεί ανακαλύπτουν ότι δεν τους φτάνουν τα λεφτά.
Είχαν ξοδέψει όσα μάζευαν από την αρχή δημιουργίας του συγκροτήματος, μέσα σε ένα μήνα στη Γερμανία, κυνηγώντας ευκαιρίες και λαμβάνοντας την απόρριψη. Τότε αποφασίζουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Μια απόφαση που θα σημαδέψει και το συγκρότημα και την ίδια τη ζωή τους μέχρι σήμερα. Απλά δεν πήραν εκείνο το τρένο...
Η πορεία λοιπόν των Βαβέλ, του συγκροτήματος που γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα, που είχαν το όνειρο για διεθνή καριέρα, έφτασε μέχρι το γκισέ ενός επαρχιακού σιδηροδρομικού σταθμού έξω από το Ντίσελντορφ... Στην ταινία που έκανα λοιπόν, πήγαμε σε εκείνο το γκισέ.
Πήρα τα μέλη των Βαβέλ που πήγαν το 1988 στο σταθμό και τους έβαλα ξανά σε εκείνο το γκισέ. Στον ίδιο σταθμό. Και στην ταινία ξανά ζητάνε εισιτήρια για το Βερολίνο. Οπότε η ερώτηση που τους τίθεται είναι η εξής: "Πως φαντάζεστε τη ζωή σας αν εν τέλει παίρνατε εκείνο το τρένο;" Τα υπόλοιπα τα λέμε στην ταινία η οποία είναι επικεντρωμένη σε αυτό το ερώτημα.
Πραγματεύεται την ιστορία του συγκροτήματος, την ιστορία της σκηνής εκείνης της εποχής αλλά πέρα απ' όλα αυτά είναι μια ταινία για τη ματαίωση ενός ονείρου. Μια εσωτερική ενδοσκόπηση των μελών για το πώς θα ήταν η ζωή τους αν εν τέλει κάνανε μια άλλη επιλογή»
Πως καταφέρατε και τους πείσατε να ξαναπάνε στο μέρος που ουσιαστικά, «πέθανε» το όνειρό τους;
Αυτό ήταν κάτι το οποίο το είχαμε συζητήσει. Τα παιδιά τότε είχαν μαζέψει λεφτά χρόνια ολόκληρα για να πάνε στη Γερμανία. Τα γυρίσματα έγιναν σε Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Γερμανία και Ολλανδία. Σκέψου ότι τότε πήγανε Γερμανία με λεωφορείο. Μέρες ταξίδι. Και με λεωφορείο γύρισαν κιόλας. Φυσικά εμείς δεν πήγαμε με λεωφορείο αλλά με αεροπλάνο. Σκοπός λοιπόν ήταν να τους πάω εκεί, μπροστά σε εκείνο το γκισέ και να τους κάνω αυτή την ερώτηση: Τι θα αλλάζατε; τι θα κάνατε διαφορετικά; Τα υπόλοιπα θα τα δείτε στην ταινία...
Ας αλλάξουμε θέμα. Πως ήταν η Καλαμαριά εκείνη την εποχή όσον αφορά τη μουσική; Είχε τα μπαρ, τα ροκάδικα, τις συναυλίες;
Θυμάμαι χαρακτηριστικά συναυλία χέβι μέταλ στην πλατεία Σκρα με τοπικό συγκρότημα. Τους New Order. Δεκαετία του 1980 τώρα. Υπήρχαν φυσικά τα μαγαζιά αλλά εγώ ήμουν μικρός και δε μπορώ να πω ότι τα έζησα όπως έπρεπε. Έχει βγάλει καλλιτέχνες μουσικούς η Καλαμαριά, πάντα έβγαζε. Ο Gus G των Firewind, οι Soul Fire, που παίζουν Reggae και πολλοί άλλοι. Αυτό δείχνει ότι πάνω απ' όλα οι καλλιτέχνες κάποτε είχαν στήριξη. Και όταν λέμε στήριξη, εννοούμε τη στήριξη από φορείς. Επί Δημαρχίας Λαζαρίδη για παράδειγμα οι Βαβέλ είχαν βοηθηθεί πάρα πολύ. Ο Λαζαρίδης τους είχε δώσει χώρο κάτω στην πλαζ να κάνουν πρόβες. Τους είχε παραχωρήσει ένα καμαράκι να φτιάξουμε στούντιο και να κάνουν πρόβες. Και αυτό προφανώς τους βοήθησε. Πολλές συναυλίες τους επίσης της έδιναν στην Καλαμαριά. Και είχε και η Θεσσαλονίκη πολλούς χώρους για να εκφραστεί το νεανικό καλλιτεχνικό ταλέντο.
Τι μπορεί να ξαναφέρει μια καλλιτεχνική άνθιση στην περιοχή πιστεύετε σήμερα;
Αυτά που σας ανέφερα μόλις. Χρειαζόμαστε και στην Καλαμαριά αλλά και γενικότερα, γιατί το ζήτημα δεν είναι τοπικό μόνο, μια καλλιτεχνική - πολιτιστική πολιτική. Συναυλίες θεσμοί, χώροι για πρόβες, όχι απλή διαχείριση του πολιτισμού, όχι να φέρνουμε κάθε χρόνο 2-3 να παίζουν και να φεύγουν. Αυτά θα μπορούσαν να δώσουν ευκαιρίες και στα σημερινά παιδιά. Πρακτική χειροπιαστή βοήθεια προς τους καλλιτέχνες από πολιτικούς φορείς. Μια πολιτιστική πολιτική συγκεκριμένη χρειάζεται όπως τότε».
Μπορείτε να παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ στον κινηματογράφο Μακεδονικόν, σήμερα Παρασκευή 7 Μαρτίου στις 17.30.
Μπορείτε παράλληλα να το παρακολουθήσετε διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας του Φεστιβάλ: https://www.filmfestival.gr/el/movie-tdf/movie/15541
