Ποταμός Ανθεμούντας: Ποιά είναι η λύση στο πρόβλημα και γιατί κινδυνεύει το αεροδρόμιο

Απαντήσεις στο ερώτημα ποια είναι η λύση στο πρόβλημα του Ανθεμούντα αλλά και γιατί κινδυνεύει το αεροδρόμιο από υπερχείλιση του, έδωσε ο καθηγητής της διεύθυνσης Χειμάρρων στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, Παναγιώτης Στεφανίδης.

"Ο Ανθεμούντας είναι ένας ποταμός που έχει καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους νερό και που προσφάτως συνταξιοδοτήθηκε σε χείμαρρο" σύμφωνα με τον Ομότιμο καθηγητή.

Ο Ανθεμούντας είχε πριν 15-20 χρόνια συνεχή ροή νερού, αλλά αυτή τη στιγμή είναι ένας μεγάλος χείμαρρος – ξεροπόταμος. Επίσης, έχει πάρει τον τίτλο του μεγαλύτερου χειμάρρου της περιοχής, ενώ γεωγραφικά βρίσκεται στη μέση σε σχέση με όμοιούς του. «Ο Ανθεμούντας γεμίζει με νερό, εφόσον υπάρξει έντονη βροχόπτωση, με το εμβαδόν του να είναι τριπλάσιο σε σχέση με τον Δενδροπόταμο».

Ξεκινάει από τον Χορτιάτη, συνεχίζει στο κέντρο των Βασιλικών, φτάνει στην περιοχή των Ταγαράδων και από εκεί καταλήγει στην κεντρική κοίτη, που είναι η περιοχή του αεροδρομίου.

Ο χείμαρρος πλέον ως ξεροπόταμος δεν δημιουργεί προβλήματα. Όμως απ’ ότι φαίνεται επηρεάστηκαν σημαντικά από την κλιματική αλλαγή οι θερμοκρασίες του νερού. Επί της Γης, ότι βροχή πέφτει μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να είναι τόσο ραγδαία. 

Στον σταθμό που διαθέτει το ΑΠΘ στον Ταξιάρχη, που βρίσκεται στα όρια της λεκάνης, στα 800 μέτρα υψόμετρο, υπήρξαν πολύ πιο έντονες βροχοπτώσεις σε σχέση με αυτή που υπερχείλισε ο ποταμός Ανθεμούντας

 τονίζει καθηγητής.

Ο λόγος που υπερχείλισε ο χείμαρρος Ανθεμούντας

Σύμφωνα με τον κ. Στεφανίδη ο Ανθεμούντας δεν πλημμύρισε πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, διότι «οι μικρές λεκάνες πλημμυρίζουν πιο εύκολα σε σχέση με τις μεγαλύτερες». Σ’ ένα μικρό ρέμα η διαδρομή είναι αρκετά μικρή, με αποτέλεσμα αν το σύννεφο που φέρνει την βροχή «κάτσει» σε μία μικρή λεκάνη και ρίξει ραγδαία και με διάρκεια, τότε θα πλημμυρίσουν τα πάντα απευθείας. «Το σύννεφο που «έκατσε» σε όλη τη λεκάνη του Ανθεμούντα, έριχνε με ραγδαιότητα (πάνω από 30 χιλιοστά βροχής την ώρα), ενώ σε προηγούμενα έτη η βροχή έπεφτε στη μισή λεκάνη. Έβρεχε σε όλο το μήκος και πλάτος του χειμάρρου παρατεταμένα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν αρκετά προβλήματα».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του καθηγητή, από την έξοδο στη θάλασσα κι εντός του δήμου Θέρμης τα όρια είναι διευθετημένα από παλιά. Ουσιαστικά, υπάρχει μία τραπεζοειδής τομή στον πεδινό χώρο, όπου η διατομή εν γένει προστατεύει, ωστόσο η διαδρομή είναι χωμάτινη.

Από που προήλθαν τα φερτά υλικά

«Οι στύλοι της ΔΕΗ κατέβηκαν από τα πιο ψηλά σημεία που κατεβαίνει ο Ανθεμούντας» αναφέρει ο κ. Στεφανίδης και προσθέτει ότι το πρόβλημα στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι πως τα φερτά υλικά παράγονται από τους επιμέρους κλάδους του χειμάρρου και αυτοί οι παράγοντες είναι τέσσερις:

- Η βροχή και η ραγδαιότητα με την οποία πέφτει

- Η βλάστηση που είναι σαν μία προστατευτική «ομπρέλα» για να μην δημιουργούνται διαβρώσεις

- Το πέτρωμα, που στη συγκεκριμένη περίπτωση συνδυάζει μία μίξη πετρωμάτων

- Το ανάγλυφο, το οποίο στον Ανθεμούντα είναι σχετικά ήπιο

Τα φερτά υλικά παράγονται από τις πρανικές διαβρώσεις, με αποτέλεσμα να σκάβουν τα πρανή και εφόσον υπάρχει κολόνα της ΔΕΗ να την «παίρνουν» στο διάβατα τους. Από τους συγκεκριμένους παραπάνω παράγοντες οφείλεται μία πλημμυρογένεση, διότι τα φερτά υλικά δημιουργούνται συνήθως από τις πεδινές διαδρομές.

Στη λεκάνη του Ανθεμούντα δεν υπάρχει πλήρη δάσωση, ούτε προστατευτική βλάστηση, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πολλαπλά προβλήματα.

Η λύση: Το Δασοτεχνικό Σύστημα Διευθέτησης Χειμάρρων

Αυτό που χρειάζεται είναι να εφαρμοστεί το Δασοτεχνικό Σύστημα Διευθέτησης Χειμάρρων. Είναι υπαρκτό από το 1931 και έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλές χειμαρρόπληκτες περιοχές της χώρας, όπως τα Γιάννενα, την ορεινή Πελοπόννησο, τις Σέρρες και την Ροδόπη. «Όταν η δασική υπηρεσία εφάρμοσε το συγκεκριμένο σύστημα οι πλημμύρες σταμάτησαν. Σκεφτείτε ότι λόγω των συγκεκριμένων έργων που πραγματοποιήθηκαν στο Σέιχ Σου, η Θεσσαλονίκη δεν πρόκειται ποτέ να πλημμυρήσει από εκείνη τη μεριά» σημειώνει ο Ομότιμος καθηγητής της διεύθυνσης των Χειμάρρων στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, Παναγιώτης Στεφανίδης.

Μία μέθοδος είναι η Σκαλοπατοποίηση της Κοίτης, όπου δημιουργούνται μικρά «φραγματάκια» όπως τα ονομάζει ο κ. Στεφανίδης. Στην αρχή χτίζονται ξερολίθινα φράγματα και πιο κάτω τσιμεντένια. «Όταν το νερό τρέχει ευθεία, δίχως «σκαλοπάτια»… κατεβαίνει πολύ γρήγορα. Όμως, αν γίνει Σκαλοπατοποίηση της Κοίτης, δηλαδή μικρά φράγματα σαν σκαλοπάτια, η ταχύτητα μειώνεται κατά πολύ κι έτσι δεν δημιουργείται υπερχείλιση».

Επιπροσθέτως, το σύστημα ξεκινάει μικρότερα φράγματα στον ορεινό χώρο και στις μεγαλύτερες διακλαδώσεις δημιουργούνται δεξαμενές φερτών υλικών ή τοποθέτηση μεγάλων διχτυών. Ακόμη και η τοποθέτηση θάμνων μπορεί να προστατεύσει.

Εκτός από τα φυσικά προβλήματα, ρόλο παίζουν και οι ανθρωπογενείς παράγοντες σύμφωνα με τα λεγόμενα του ομότιμου καθηγητή του ΑΠΘ. «Ο εφησυχασμός είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Μπαζώνουν τις κοίτες των ρεμάτων, πραγματοποιούν ακατάλληλα έργα μερικές φορές και προχωρούν με αυτά «για την ώρα». Ωστόσο, μελλοντικά δεν αντέχουν και έρχονται προβλήματα που θα είχαν λυθεί με σωστή μελέτη και οργάνωση».

Ο δήμαρχος Θέρμης για Ανθεμούντα – Αεροδρόμιο «Μακεδονία» – Κήπο της Θεσσαλονίκης

Την δική του εκδοχή έδωσε στο GRTimes.gr ο δήμαρχος Θέρμης, Θεόδωρος Παπαδόπουλος για τα αντιπλημμυρικά έργα που χρειάζεται να γίνουν στον χείμαρρο Ανθεμούντα, έπειτα από την υποβολή του αιτήματος για κήρυξη έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας των περιοχών του δήμου Θέρμης, οι οποίες επλήγησαν από την πρόσφατη κακοκαιρία προς την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

«Θα πρέπει να γίνει μελέτη από την περιοχή της Σουρωτής μέχρι την εκβολή του, που φτάνει στην θάλασσα. Στη συνέχεια, πρέπει να ξαναγίνουν δύο γέφυρες σε σημεία που περνάει ο Ανθεμούντας και ν’ ανέβουν υψηλότερα τα αναχώματα. Αυτή είναι μία πρώτη, δική μου, προσέγγιση. Ωστόσο θα γίνει κανονική μελέτη από ειδικούς, γιατί σε περίπτωση νέας υπερχείλισης κινδυνεύει το αεροδρόμιο Μακεδονία» τονίζει o δήμαρχος Θέρμης.

Στη συνέχεια, αναφέρει ότι το κυριότερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι το αεροδρόμιο «Μακεδονία» από την πολιτεία και παράλληλα μιλάει για το έργο και την ασφάλεια των πολιτών:

«Το αεροδρόμιο είναι εθνικό ζήτημα, δεν είναι θέμα της πόλης και αν πλημμυρίσει το ανακαινισμένο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, θα γίνουμε ρεζίλι παντού»

«Το υπουργείο έχει τη διαδικασία της ανάθεσης έτοιμη. Χρειάζονται περίπου 1,5χρονος για τις μελέτες και άλλα 3-4 χρόνια για να ολοκληρωθεί εξ ολοκλήρου το έργο. Το οποίο θα εξασφαλίσει όλη τη «λεκάνη» και τα 17 χωριά του δήμου από τις πλημμύρες»
«Εδώ και χρόνια, χιλιάδες πολίτες ζουν από την πρωτογενή παραγωγή από τον Κάμπο της Θέρμης. «Είναι ο Κήπος της Θεσσαλονίκης, όπου εκατοντάδες φορτηγά φεύγουν σε καθημερινή βάση προς της Λαχαναγορά».

Άξιο αναφοράς, είναι ότι ο χείμαρρος Ανθεμούντας που ξεκινάει από τα ορεινά της Χαλκιδικής έχει μεγάλες κλήσεις, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος προς τα μέρη που διασχίζει από εκείνη την πλευρά. Όμως, όσο φτάνει προς τη θάλασσα η κλίση που έχει είναι ελάχιστη, με αποτέλεσμα από τα Βασιλικά και μετά να δημιουργείται τεράστιο πρόβλημα. «Η μελέτη θα υποδείξει τα βήματα που χρειάζεται να γίνουν. Εκβάθυνση θεωρητικά δεν μπορεί να γίνει, άρα πρέπει να σηκώσουν αναχώματα και να το «ντύσουν» όλο με πέτρες» συμπληρώνει ο κ. Παπαδόπουλος.

Οι περιπτώσεις των Ιρλανδικών Διαβάσεων και η πλημμύρα στην Ολυμπιάδα Χαλκιδικής

Ο κ. Στεφανίδης θπογραμμίζει την ακαταλληλότητα των Ιρλανδικών Διαβάσεων, χαιρετίζει θετικά την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, που προειδοποιεί για τον κίνδυνο σε αυτές και τέλος μιλάει για την πολύπαθη Ολυμπιάδα Χαλκιδικής.

«Οι περίφημες Ιρλανδικές Διαβάσεις – Γέφυρες, είναι τελείως ακατάλληλες, διότι έχουν χτιστεί με τσιμέντο ανάμεσα σε αναχώματα. Σε περίπτωση έντονης βροχόπτωσης ένας οδηγός που θέλει να περάσει μία Ιρλανδική Γέφυρα δεν έχει τροχονόμο για να του υποδείξει αν μπορεί να περάσει με ασφάλεια ή τα νερά θα παρασύρουν και το αυτοκίνητο. Παρόλα αυτά, η ΠΚΜ έχει βάλει στα περισσότερα ρέματα που διαθέτουν τις συγκεκριμένες διαβάσεις, την κίτρινη ταμπέλα, που αναφέρει ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος πλημμύρας».

Όσον αφορά την Ολυμπιάδα Χαλκιδικής, ο ομότιμος καθηγητής τονίζει ότι με αναχώματα της στιγμής, οι κάτοικοι της περιοχής δε μπορούσαν να ζήσουν κάτι διαφορετικό με τόσο έντονες βροχοπτώσεις που λαμβάνουν χώρα τα τελευταία χρόνια. Μοιραία τα σπίτια πλημμυρίζουν. « Η πολύπαθη Ολυμπιάδα στην Χαλκιδική έχει πλημμυρίσει το 2006, το 2010, το 2019 και πριν λίγες ημέρες. Έχει μικρή λεκάνη απορροής, οπότε χρειάζεται μικρά φράγματα και να προστατευτεί η πεδινή της διαδρομή. Το δάσος από μόνο του δεν μπορεί να σταματήσει την πλημμύρα, ούτε τα αναχώματα της στιγμής θα σώσουν την κατάσταση. Η περιοχή θα πλημμυρίζει για πάντα, ενώ με το δάσος και με έργα που θα μείνουν, θα υπάρξει λύση του προβλήματος».


grtimes.gr