Τα κατεβασμένα ρολά των ΕΛΤΑ και το αόρατο κόστος για τις μικρές κοινωνίες
Τρίκυκλο Lambretta των ΕΛΤΑ, μπροστά στο ταχυδρομείο της Έδεσσας. Φωτογραφία του 1971-1972
Δεν είναι απλώς «άλλη μια υπηρεσία» που σβήνει από τον χάρτη. Είναι ο μεσάζων ανάμεσα στον πολίτη και το κράτος, το στέκι της γειτονιάς, ο χώρος όπου οι ειδήσεις ταξίδευαν με γραμματόσημο και οι άνθρωποι ένιωθαν ότι κάποιος τους περιμένει. Με το κλείσιμο 204 καταστημάτων των ΕΛΤΑ, αυτός ο αθέατος ιστός χαλαρώνει.
Μια γνώριμη εικόνα: στο πάγκο του ταχυδρομείου η γιαγιά με το βιβλιάριο για τη σύνταξη, ο αγρότης που στέλνει δικαιολογητικά για επιδότηση, ο φοιτητής που παραλαμβάνει το πρώτο του πακέτο, ο μετανάστης που στέλνει δέμα στο χωριό. Εκεί πληροφορήθηκαν, πλήρωσαν, υπέγραψαν, ρώτησαν. Εκεί ένιωσαν ότι «το κράτος είναι εδώ», ακόμη κι αν το Δημαρχείο ή τα ΚΕΠ είναι μακριά.
Τι πραγματικά χάνεται
-
Ένα φυσικό σημείο επαφής με το Δημόσιο. Για όσους δεν είναι (ή δεν θέλουν να είναι) «πλήρως ψηφιακοί», το ταχυδρομείο είναι ο πιο προσιτός δίαυλος εξυπηρέτησης.
-
Η καθημερινή μικρο-υποδομή μιας κοινότητας. Συντάξεις, επιδόματα, λογαριασμοί, συστημένα για ραντεβού νοσοκομείων, επιστολές δικαστηρίων—όλα αυτά περνούν από έναν πάγκο που ξαφνικά λείπει.
-
Το αίσθημα συνέχειας. Τα ΕΛΤΑ για σχεδόν δύο αιώνες ένωσαν πόλεις με χωριά, νησιά με ενδοχώρα, εποχές μεταξύ τους. Το «γράφω και στέλνω» είναι κομμάτι πολιτισμού, όχι μόνο logistics.
-
Μικρές τοπικές οικονομίες. Μικρά καταστήματα και επαγγελματίες που ακουμπούν στο ταχυδρομείο για αντικαταβολές, επιστροφές, παραλαβές ανταλλακτικών, θα βρεθούν με μεγαλύτερα κόστη και καθυστερήσεις.
«Μα όλα γίνονται ψηφιακά»
Ναι—όμως όχι για όλους, ούτε παντού. Η μετάβαση απαιτεί χρόνο, υποδομές, σήμα, δεξιότητες και προσωπική βοήθεια. Η επαρχία δεν είναι ομοιόμορφη· οι αποστάσεις και η ηλικιακή σύνθεση κάνουν το «μπες στην εφαρμογή» να μην είναι λύση αλλά εμπόδιο.
Η συρρίκνωση ως δημοσιονομική απόφαση — και ως κοινωνικό ρίσκο
Οι αριθμοί μιλούν για μειωμένη αλληλογραφία και υψηλό λειτουργικό κόστος. Όμως οι αριθμοί δεν αποτυπώνουν το κόστος της αποσύνδεσης: την επιπλέον ώρα δρόμο για μια υπογραφή, την καθυστέρηση ενός ραντεβού, τον αποκλεισμό όσων δεν έχουν ψηφιακή επάρκεια. Η καθολική υπηρεσία δεν μετριέται μόνο με τζίρο.
Τι μπορεί να γίνει «αύριο το πρωί»
-
Κινητές μονάδες ΕΛΤΑ με σταθερά δρομολόγια σε χωριά (τύπου «ΚΕΠ-van»), ώστε να διατηρηθεί η φυσική εξυπηρέτηση μια-δυο φορές τη βδομάδα.
-
Συμπράξεις με ΚΕΠ/Δήμους/αγροτικούς συνεταιρισμούς για κοινό γκισέ βασικών ταχυδρομικών υπηρεσιών.
-
Τοπικοί «ταχυδρομικοί πράκτορες» (mini points σε μίνι-μάρκετ/φαρμακεία) με ρυθμιζόμενη αμοιβή ώστε να μη χαθεί το σημείο πρόσβασης.
-
Θυρίδες παραλαβής (lockers) σε πλατείες/κοινοτικά καταστήματα για δέματα, χωρίς να απαιτείται πλήρες υποκατάστημα.
-
Ήπια ψηφιακή ένταξη: βοηθοί-μέντορες για ηλικιωμένους (ραντεβού δια ζώσης), έντυπες οδηγίες με μεγάλα γράμματα, τηλεφωνική γραμμή που πραγματικά σηκώνεται.
Στο τέλος, το ερώτημα δεν είναι μόνο «πόσο κοστίζει να μείνει ανοιχτό ένα ταχυδρομείο;», αλλά «πόσο κοστίζει να μείνει κλειστή μια κοινότητα;». Αν αφήσουμε τα ρολά κάτω, θα κλείσει σιγά-σιγά κι εκείνη η λεπτή, ανθρώπινη γραμμή που ένωσε γενιές ολόκληρες με ένα ταπεινό γραμματόσημο.
THERMISnews.gr
