Δέντρα : Προστασία από τον παγετό – Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι παραγωγοί - THERMISnews.gr

Τελευταία Νέα:

Δέντρα : Προστασία από τον παγετό – Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι παραγωγοί



Οι συχνότερες ζημιές στα εσπεριδοειδή συμβαίνουν από χειμερινούς παγετούς. Τα εσπεριδοειδή δεν έχουν δυνατότητα σκληραγώγησης στο ψύχος, γι’ αυτό σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός αλλά όχι πολύ χαμηλές νεκρώνονται.   
Μετά από παραμονή δύο ωρών στους -2,5 ºC παγώνουν πράσινοι και ημιώριμοι καρποί πορτοκαλιάς και λεμονιάς, στους -2,8 ºC οι ώριμοι καρποί και νεαρή βλάστηση, στους -4,5 ºC μεγάλης ηλικίας βλαστοί και οφθαλμοί και στους -10 ºC νεκρώνονται ολόκληρα δέντρα πορτοκαλιάς. Τα μανταρινοειδή είναι πιο ανθεκτικά και η λεμονιά πιο ευαίσθητη από την πορτοκαλιά.



✔ Ζημιές από παγετό στην ελιά

Η ελιά κινδυνεύει από τους πρώιμους φθινοπωρινούς παγετούς και τους χειμερινούς παγετούς. Oι καρποί παγώνουν στους -3 ºC, τα φύλλα στους -3 έως -6 ºC, ο φλοιός στους -7 ºC και το ξύλο στους μεγαλύτερης ηλικίας βλαστούς στους -13 ºC.

Τον Ιανουάριο τα ελαιόδεντρα, εφόσον έχει συλλεχθεί ο καρπός, έχουν σκληραγωγηθεί και οι οφθαλμοί και οι μεγάλης ηλικίας βλαστοί αντέχουν λίγο περισσότερο στο ψύχος ( 2-3 ºC βαθμοι χαμηλότερα). Με το τέλος του ληθάργου η αντοχή στο ψύχος μειώνεται και ξεκινά η ανοιξιάτικη βλάστηση.

✔ Πρόκληση ζημιών στα ροδάκινα από παγετό: 

α) Ζημιές στον κορμό και τους κλάδους 
Όταν η ροδακινιά βγει από το λήθαργο, οι χυμοί αρχίζουν να ρέουν διαμέσου ενός στρώματος ιστού που βρίσκεται κάτω από το φλοιό και ονομάζεται κάμβιο. 

Παρατεταμένες περίοδοι με θερμοκρασίες <3 oC μπορεί να προκαλέσουν πάγωμα του νερού σε αυτά τα κύτταρα, να διαρραγούν τα κύτταρα και να διακοπεί το αγγειακό σύστημα του δέντρου. 
Έτσι ο φλοιός σχίζεται επιτρέποντας έντομα να εισέλθουν στο εσωτερικό του, η αύξηση είναι αδύναμη και οι κλάδοι νεκρώνονται, εκθέτουν τον κορμό και προκαλούν ηλιόκαμα. Η ζημιά από πάγωμα συνήθως ξεκινά την εξασθένιση του δέντρου η οποία τελικά μπορεί να το οδηγήσει σε θάνατο. 

β) Ζημιές στον νεοαναπτυσσόμενο ιστό 
Το κάμβιο στο νεοαναπτυσσόμενο ιστό βρίσκεται κάτω από μία λεπτότερη στρώση φλοιού σε σχέση με το κάμβιο του κορμού και των κλάδων, οπότε μπορεί να παγώσει ταχύτερα. Νέκρωση κλαδίσκων μπορεί να προκληθεί ακόμα και μετά από σύντομες περιόδους με θερμοκρασίες <0 oC. 

Οι κλαδίσκοι είναι ιδιαίτερα ευπαθής σε ξαφνικές πτώσεις θερμοκρασίας το φθινόπωρο πριν το λήθαργο και την άνοιξη μετά τη διακοπή του λήθαργου. Καθώς η ροδακινιά καρποφορεί σε νέο ξύλο, σημαντική νέκρωση κλαδίσκων προκαλεί προβλήματα στην καρποφορία. 

γ) Πάγωμα ανθέων και καρπών 
Τα άνθη και οι νεαροί καρποί της ροδακινιάς είναι τα πιο ευπαθή στο πάγωμα. H θερμοκρασία που προκαλεί ζημιά εξαρτάται από το στάδιο ανάπτυξης. Όταν είναι παγωμένο, το έμβρυο του καρπού γίνεται μαύρο & εκφυλίζεται


Προστασία στο τέλος φθινοπώρου και αρχές χειμώνα
1. Ποτίστε το δέντρο το φθινόπωρο πριν τον πρώτο παγετό. Ένα υγειές, πλήρως ενυδατωμένο δέντρο αντέχει περισσότερο στις χαμηλές θερμοκρασίες 
2. Απλώστε οργανικό εδαφοκάλυμμα 5-10 cm κάτω από το δέντρο, το οποίο να φτάνει μέχρι την άκρη του φυλλώματος. Αποφύγετε την επαφή του εδαφοκαλύμματος με το δέντρο. 
3. Αποφύγετε τη λίπανση του δέντρου αργά το καλοκαίρι & το φθινόπωρο, καθώς τα λιπάσματα ενθαρρύνουν την ανάπτυξη νέου ιστού, περισσότερο ευπαθή σε πάγωμα. 
4. Εφαρμόστε λίπανση με N ακριβώς πριν από τη φυλλόπτωση για να αυξήθεί η συγκέντρωση ενδοκυταρικών διαλυτών ουσιών και να ελαττώθεί το σημείο πήξης.

Προστασία από παγετό στο τέλος άνοιξης 
1. Καλύψτε το δέντρο με κουβέρτες ή μουσαμάδες όταν αναμένετε παγετό την άνοιξη. Στερεώστε το μουσαμά στο έδαφος με πάσσαλο ή πέτρες. Όταν η θερμοκρασία ανέβει, αφαιρέστε τους μουσαμάδες για αποφυγή υπερθέρμανσης. 
2. Εναλλακτική μεταχείριση: Ψεκάστε τα δέντρα με συνεχές σύννεφο νερού όταν αναμένετε ελαφρύ παγετό, ιδιαίτερα νωρίς το πρωί. 
Ο συνεχής ψεκασμός καθυστερεί το πάγωμα και το νερό που παγώνει πάνω στο δέντρο το μονώνει από περαιτέρω πτώση της θερμοκρασίας. Ο ψεκασμός μπορεί να εφαρμοστεί ακόμα και κάτω από το φύλλωμα & να αυξήσει τη θερμοκρασία αέρα κατά 1-2°C


Παθητική προστασία από τους παγετούς

Νοτιοανατολική εγκατάσταση , κεκλιμένο έδαφος και μικρό υψόμετρο του δενρώνα βοηθούν στην αποφυγή ζημιών από παγετούς. Σε εγκατεστημένους δενδρώνες οι ανεμοφράκτες μπορεί να δημιουργήσουν θύλακα παγετού και να προκαλέσουν μεγαλύτερη της αναμενόμενης ζημιά.

Οι προληπτικοί διαφυλλικοί ψεκασμοί με αμινοξέα και σκευάσματα με αντιπαγετική δράση βοηθούν αποτελεσματικά στην προστασία από το ψύχος. Η χημική ζιζανιοκτονία ή χαμηλή κοπή και το υγρό έδαφος μειώνουν τον κίνδυνο παγετών.

Όψιμη αζωτούχος λίπανση και αρδεύσεις το προηγούμενο καλοκαίρι, υπερβολική καρποφορία, καθυστερημένη συγκομιδή, πρώιμο κλάδεμα πριν τον παγετό, αποφύλλωση από εχθρούς και ασθένειες την προηγούμενη βλαστική περίοδο, ακατάλληλο υποκείμενο και γενικά διάφορες καταπονήσεις (έλλειψη ανόργανων στοιχείων και νερού, κ.λπ.) κάνουν το δέντρο πιο ευαίσθητο στους παγετούς.

Μείωση του κινδύνου ζημιών μπορεί να επιτευχθεί με ψεκασμούς με χαλκούχα σκευάσματα τα τέλη Χειμώνα για μείωση των πληθυσμών βακτηρίων στην επιφάνεια των φυτών ή με κάλυψη των φυτών ή κορμού μονωτικά υλικά, ώστε να αποφύγουν την άμεση έκθεση στις ελάχιστες θερμοκρασίες.


Ενεργητική προστασία από παγετούς

Ενεργητική προστασία γίνεται με θέρμανση του δενδρών με καύση υλικών όπως άχυρου, παλιών ελαστικών, ή με κατάλληλες θερμάστρες που χρησιμοποιούν λάδια, πετρέλαιο ή φυσικό αέριο. Η μέθοδος αυτή δε συνιστάται λόγω των επιπτώσεων που έχει στο περιβάλλον.

Σε πολλές περιοχές του κόσμου έχει απαγορευθεί. Ενεργητική προστασία γίνεται (σπάνια) με χρήση ελικοπτέρου το οποίο πετώντας χαμηλά (<30-40 m από την επιφάνεια του εδάφους) μεταφέρει αέρα από τα θερμότερα στρώματα προς την επιφάνεια του εδάφους. Οι πιο εκτεταμένες μορφές ενεργητικής προστασίας από παγετούς διεθνώς και στην Ελλάδα είναι η χρήση ανεμομικτών και η τεχνητή βροχή.

Οι ανεμομίκτες κοστίζουν πολύ, απαιτούν συγκεκριμένη διαδικασία για να λειτουργήσουν (όταν χρησιμοποιείται πετρελαιομηχανή) ή απαιτείται ηλεκτρικό ρεύμα, μπορούν να καλύψουν 20-40 στρέμματα οπωρώνα και να ανεβάσουν τη θερμοκρασία στο ύψος των δέντρων, ανάλογα με το βάθος και ύψος της θερμοροφής και τον άνεμο, κατά 2-4 ºC το πολύ. Συνδυασμός των μεθόδων καύσης υλικών και ανεμομίκτη χρησιμοποιούνται σε μερικές περιοχές του κόσμου ακόμα και για μείωση των ζημιών από έντονους παγετούς του Χειμώνα.

Ο πιο επεκτεινόμενος τρόπος ενεργητικής προστασίας από παγετούς είναι η άρδευση με ατομικά μπεκ (τεχνητή βροχή) που βρίσκονται μέσα ή πάνω από την κόμη του δέντρου. Η εφαρμογή από νωρίς το βράδυ νερού στην επιφάνεια του φυτού και εδάφους προκαλεί έκλυση θερμότητας (κατά την ψύξη και κατόπιν πήξη του νερού) αλλά και μόνωση των ιστών που καλύπτονται από πάγο ώστε να αποφευχθεί η πτώση της θερμοκρασίας αυτών κάτω του -1 ºC ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία του αέρα.

Αυτός ο τρόπος παγετοπροστασίας απαιτεί υψηλή παροχή νερού και ύπαρξη δικτύου άρδευσης με πίεση, μπορεί να προκαλέσει σπάσιμο των κλάδων, αλλά θεωρείται ο αποτελεσματικότερος των μεθόδων που χρησιμοποιούνται.

Στην Ελλάδα τα εσπεριδοειδή προστατεύονται εκτεταμένα με άρδευση με τεχνητή βροχή και με ανεμομίκτες, ενώ τα φυλλοβόλα προστατεύονται πιο σπάνια και με τη χρήση τεχνητής βροχής.

in.gr