Λιβάδι: Έρχεται αυτή τη Κυριακή 20/10 η γιορτή του Κάστανου με εδέσματα και άφθονο κρασί

H γιορτή του κάστανου με άφθονα κάστανα, εδέσματα, κρασί, πολύ χορό και γλέντι, θα πραγματοποιηθεί και φέτος στο Λιβάδι, μια πρωτοβουλία την οποία διοργανώνει ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Λειβαδιωτών «Ο Άγιος Αθανάσιος» με την συνεργασία του Δήμου Θέρμης της Δ.Ε.Π.Π.Α.Θ και την Τοπική Κοινότητα Λειβαδίου.

Εδώ και χρόνια με το τέλος της συγκομιδής αυτού του πραγματικά υπέροχου και πολύ νόστιμου προϊόντος, του κάστανου, οι κάτοικοι έχουν καθιερώσει την γιορτή αυτή.

«Η γιορτή χαρακτηρίζεται από τους διοργανωτές της, ως το εφαλτήριο για να μπορέσει η περιοχή να αναπτυχθεί σε συνδυασμό, τόσο με τη γιορτή, όσο και με άλλες δράσεις.

Στο πλαίσιο της εορταστικής αυτής διοργάνωσης θα πραγματοποιηθεί οδοιπορία από εθελοντές επισκέπτες στην κορυφή του «Καλογερικού» (ύψους 970 μ.) στις ώρες 09:00- 12:00,

Στην κεντρική πλατεία του χωριού την Κυριακή 20 Οκτωβρίου στις 11.00 σας περιμένουμε με χορευτικά συγκροτήματα και παραδοσιακή ορχήστρα», αναφέρουν οι διοργανωτές.

Κυριακή 20 Οκτωβρίου 
Κεντρική πλατεία Λειβαδίου

"Τα Πλατάνια"
 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ

07:00 –10:30. Προετοιμασία της εκδήλωσης.

09:00-12:00. Ορεινή πεζοπορία στο «Καλογερικό». Διαδρομή: "Περιαστικό δάσος" – «Μονοπάτι Αγάπης» - "Κερασώνας» - «Καλογερικό» (Αηλιάς μονής Αγίας Αναστασίας).- Οδηγός: Κλεάνθης Μπουλιώνης

10:30-11:30. Συντονισμός ορχήστρας και χορευτικών τμημάτων

11:30. Προσέλευση και υποδοχή επισήμων.

12:00 Έναρξη της εορτής. Προσέλευση χορευτικών τμημάτων

12:00- 12:30. Χαιρετισμοί εκπροσώπων των δημόσιων Αρχών, των πολιτικών και κοινωνικών φορέων και οργανώσεων.

12:30 -16:00: Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια - Λαϊκή ορχήστρα Βασιλείου Τζιαρού.

12:30-13:30. Προγράμματα χορευτικών τμημάτων:

1. Πολιτιστικός Σύλλογος Λειβαδιωτών: Παιδικό Τμήμα, Τμήμα Ενηλίκων

2. Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων «Αλέξανδρος Υψηλάντης».

3. Λαογραφικός Όμιλος Παπαφείου.

4. Πολιτιστικός Σύλλογος «Πήγασος».

5. Πολιτιστικός Σύλλογος Γαλάτιστας .

6. Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Προδρόμου.

13:30-16:00. Παραδοσιακοί και λαϊκοί χοροί και τραγούδια για το κοινό.

16:00. Τέλος της γιορτής.

ΟΙ ΚΑΣΤΑΝΙΕΣ ΤΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΟΥ
Η καστανιά (Castanea) είναι αιωνόβιο δέντρο γνωστό στην Ελλάδα από τους προϊστορικούς χρόνους. Ανήκει στην οικογένεια των φηγοειδών (Fagaceae). Ευδοκιμεί σε εύκρατο κλίμα σε υψόμετρο πάνω από 250 μέτρα και σε εύφορα εδάφη που δεν περιέχουν ασβεστώδη πετρώματα. 

Το ύψος της καστανιάς μπορεί νε φθάσει μέχρι και τα 35 μέτρα. Απαντάται ως αυτοφυές δένδρο, αλλά και σε καλλιέργειες. Τα κάστανα βρίσκονται μέσα σε μια κάψα, τον αχινό, ο οποίος εξωτερικά φέρει πολλά και πυκνά αγκάθια. Μέσα σε αυτόν υπάρχουν δυο έως τρία κάστανα, τα οποία πέφτουν στο έδαφος, όταν ο αχινός ωριμάζει και ανοίγει. 

Τα κάστανα είναι τροφή πλούσια σε υδατάνθρακες και φυτικά έλαια. Το ξύλο της καστανιάς είναι πολύ σκληρό και ανθεκτικό στην υγρασία, για αυτό χρησιμοποιείται στις οικοδομές, στα ναυπηγεία και στην επιπλοποιία. Την εποχή του Μεσαίωνα τα κάστανα ήταν οι τροφή των φτωχών. 

Σήμερα, η καλλιέργεια της καστανιάς είναι αποδοτική και συμφέρουσα. Αποβλέπει στην εκμετάλλευση των καρπών της, των καστάνων, και της ξυλείας.

Οι καστανιές του Λειβαδίου ευδοκιμούν στη ΒΑ και τη ΒΔ περιοχή της γεωργικής και δασικής έκτασης της Κοινότητας. Άλλες είναι αυτοφυείς και καλύπτουν μεγάλες δασώδεις εκτάσεις και άλλες είναι ιδιόκτητες. 

Οι ποικιλίες που διασώθηκαν δίνουν γλυκά και νόστιμα κάστανα. Στο παρελθόν οι καστανιές φυλάγονταν τον Οκτώβριο μήνα από τα αιγοπρόβατα και τα άλλα ζώα. Όταν ωρίμαζαν τα κάστανα σε κάποια τοποθεσία, ο κλητήρας της Κοινότητας ανέβαινε το απόγευμα της Κυριακής στο μικρό μπαλκόνι του κοινοτικού καφενείου και φώναζε με όλη τη δύναμη της φωνής του – μικρόφωνα δεν χρησιμοποιούσαν τότε: «Ακούτε η Χώρα. Αύριο θα απολύκουμε τα κάστανα… π.χ. στη Φτέρη». 

Με το πρώτο φως της άλλης ημέρας οι κάτοικοι πήγαιναν κατά οικογένειες ή παρέες για να μαζέψουν κάστανα μόνο στη συγκεκριμένη τοποθεσία και σε καμιά άλλη. Στις άλλες περιοχές απαγορευόταν αυστηρά η συλλογή των καστάνων. Όσοι είχαν ιδιόκτητες καστανιές στην τοποθεσία αυτή μάζευαν τα δικά τους κάστανα. 

Όσοι δεν είχαν εκεί ιδιοκτησίες, μάζευαν τα κάστανα των αυτοφυών καστανιών. Η τοποθεσία εκείνη τη Δευτέρα και τις άλλες ημέρες της εβδομάδας αποκτούσε ιδιαίτερη ζωή και κίνηση. Όλη την ημέρα αντηχούσαν ο φωνές και τα τραγούδια των ανθρώπων που μάζευαν τα κάστανα. 

Η περιοχή έσφυζε από ζωή. Το απόγευμα οι κάτοικοι ανηφόριζαν φορτωμένοι με τα κάστανα και αποκαμωμένοι προς το χωριό κατά οικογένειες ή παρέες. Όταν οι παρέες συναντιόνταν στα σταυροδρόμια και στις γειτονιές του χωριού «παραβγάζονταν» μεταξύ τους για τις ποσότητες που μάζεψαν στη διάρκεια της ημέρας συγκρίνοντας το ύψος των τσουβαλιών. Στο σπίτι «διάλεγαν» τα κάστανα ανάλογα με το μέγεθος και τα αποθήκευαν στο ύπαιθρο, όπου τα σκέπαζαν με φτέρες για να διατηρούνται νωπά.

Τα κάστανα αποτελούσαν σημαντικό έσοδο για τις οικογένειες του χωριού. Συνήθως τα αντάλλασαν με άλλα προϊόντα που έφερναν οι μικροπωλητές στο χωριό. Στο μεταπρατικό αυτό εμπόριο πρωτοστατούσαν οι γυναίκες που αντάλλασσαν τα κάστανα με υφάσματα, νήματα και άλλα υλικά που χρειάζονταν για την ετοιμασία της «προίκας» των κοριτσιών.

Οι άντρες διέθεταν τα κάστανα στη λαχαναγορά και στις γειτονιές της Θεσσαλονίκης, όπου τα μετέφεραν με τα ζώα, αλλά και στα γειτονικά χωριά του κάμπου, το Ζαγκλιβέρι και τα Βασιλικά. Άλλοι πουλούσαν τα κάστανα στα χωριά του κάμπου της Καλαμαριάς (εκτείνεται από τη Μίκρα μέχρι τα Ν. Μουδανιά), ακόμη και στα χωριά της Κασσάνδρας, όπου τα αντάλλασσαν με ελιές, λάδι και κρασί.

Στην περίοδο της γερμανικής Κατοχής (1941-44), οι καστανιές έσωσαν από την πείνα τους κατοίκους και πολλούς ξένους που φιλοξενούνταν στο χωριό, ενώ στα χρόνια της Αντίστασης προστάτευσαν τους κατοίκους του χωριού από τις επιδρομές των Γερμανών, των Ιταλών, των Μογγόλων και των Βουλγάρων. 

Τότε, στις ονομαζόμενες «φευγάλες», οι καστανώνες αποτέλεσαν το κρησφύγετο των κυνηγημένων κατοίκων, οι οποίοι αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν το χωριό και να αφήσουν τα σπίτια τους έρμαια στη λεηλασία και την απληστία των κατακτητών.

Σήμερα, τα δάση των καστανιών του Λειβαδίου είναι παραμελημένα και εγκαταλειμμένα στην τύχη τους, ενώ χρειάζονται συστηματική επιστημονική φροντίδα, ώστε να υλοτομηθούν τα γερασμένα δέντρα και να δώσουν νέους βλαστούς. 

Η ευδοκίμηση της καστανιάς στο Λειβάδι θα μπορούσε να προσελκύσει νέους αγρότες να αναπτύξουν επιχειρήσεις συστηματικής καλλιέργειας, επεξεργασίας και εμπορίας του ξύλου και των καστάνων, αφού οι κλιματολογικές και οι εδαφολογικές συνθήκες της περιοχής ευνοούν την ανάπτυξή της.